Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki iki yıkıcı deprem 10 ili adeta moloz yığınına çevirdi. On binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olan felakette bir yandan yaralar sarılırken, bir yandan da arama kurtarma çalışmaları devam ediyor. Akıllarda ise tek soru var: Sorumlular için hukuki süreç nasıl işleyecek?
6 Şubat Pazar günü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki deprem, tam 10 ilde yıllar geçse de unutulmayacak büyük acılara neden oldu. Binlerce yapının yıkıldığı depremde can kaybı da gün geçtikçe artıyor. Deprem sonrasında konuşulan kilit nokta ise hukuki sürecin nasıl işleyeceği. Deprem bölgeleriyle yakından ilgilenen baro başkanları tek tek yapılacakları ve yapılması gerekenleri sıraladı.
MÜTEAHHİTLER İÇİN SUÇ DUYURUSU
sağlık ve barınma konusunun ön planda olduğu deprem bölgelerinde binlerce kişiye mezar olan yapıların sorumluları için kriz masası oluşturduklarını söyleyen Hatay Baro Başkanı Hüseyin Cihat Açıkalın, özellikle yurt dışına kaçmaya çalışan müteahhitlerle ilgili de suç duyurusunda bulunduklarını belirtti.
Barolar Birliği’nde komisyonun kurulduğunu ifade eden Açıkalın, “Komisyona barolardan birer üye göndereceğiz. Suç duyurularını önden yaptık ki tedbirler alınsın. Hukuki süreci sonuna kadar işleteceğiz. Deprem kader değil. İnsanlar depremden değil sorumsuzluktan öldü” dedi.
‘KİMİN İMZASI VARSA HEPSİNDEN HESAP SORACAĞIZ’
Delillerin karartılmaması için suç duyurularını hızlandırdıklarını belirten Açıkalın, “Bunun sonunda belediye mi? Çevre Mühendisliği Odası mi? İmar müdürü mü? Kimin imzası varsa bu cinayete ortaktır. Burada insanlar ve kurumlar sorumlu. Sorumlulardan hukuk kapmasında hesap soracağız” diye konuştu
‘BAROLARIN SUSMASINI BEKLEMEYİN’
Bölgede yaşanan sorunlardan birinin de koordinesizlik olduğunu kaydeden Açıkalın, bunun için de bir süreç başlatacaklarını ekledi. Açıkalın, “AFAD doğru dürüst koordine yapan barolara bile müdahale etti. Deprem sonrasında sergilenen şey ayrı. Organizasyonluk, başı boşluk, koordine olmama, bunları daha sonra birlik başkanımızla da görüşüp diğer 9 baro başkanımızla bir araya gelip metin hazırlayıp sizlerle paylaşacağız. Hele böyle bir olayda baroların susmasını kimse beklemesin” ifadelerini kullandı.
“Buraya bir atom bombası atılsa öyle izah edilirdi” diyerek Hatay’daki durumu gözler önüne seren Açıkalın, afet durumlarında insanların sığındıkları alanların da yıkıldığını belirterek şöyle devam etti:
“700 yataklı dedikleri şehir hastaneleri bir yatağı bile kullanılamıyorsa ve kurtarıldığı halde tedavi edilmeme durumu varsa biz o hastanenin müteahhidine de soracağız. Bunun kurdelesini kesene de soracağız. 5 tane hastane yıkıldı. Oysa bulalar bir doğal afetlerde sığınma yeridir.”
‘KAÇMA GİRİŞİMLERİ DEVAM EDECEK’
Depremin vurduğu illerden olan Diyarbakır’da da manzara aynı. Hukuki süreç ile alakalı Diyarbakır Baro Başkanı Nahit Eren, Diyarbakır Başsavcılığı’na tespitlerin yapılması ve örnek alınmadan enkaz kaldırılmasına ilişkin suç duyurusunda bulunduklarını söyledi. Eren, “Teknik incelemelerle bu konudaki kusuru ve ihmali olan firmalar, müteahhitler ve bu binalar açısından hukuksal anlamda gerekli denetim ve ruhsat sürecindeki kişiler hakkında suç duyurumuzu yaptık” diye konuştu.
Ülkedeki inşaat sektörü açısında yerel yönetimlerin denetim ve kontrollerinin zayıf olduğunu ifade eden Eren, yurt dışına kaçmaya çalışan şüpheliler içinse, “Sorumlu şüphelilerin kontrol tedbir anlamında koruma tedbirlerinin konulması lazım. Bu kaçış yapmış olduğu inşaattan dolayı ihmalinin olduğunu gösterdi. İlgili kolun ve savcıların tedbir alması ve sürecin hızlanması gerekiyor. Bu durum aslında bu tür girişimlerin olacağını da bize gösteriyor” dedi.
‘OHAL İLANI YANLIŞ KARAR’
Deprem bölgelerini gezen İzmir Baro Başkanı Sefa Yılmaz ise özellikle Olağanüstü Hal (OHAL) kararına değindi. İlan edilen OHAL’in yanlış bir karar olduğunu kaydeden Sefa Yılmaz, OHAL ilanında geniş yetkilerin olduğunu ve halkın haber alma konusunda engellemeye neden olacağının altını çizdi. Yılmaz, OHAL ile ilgili şunları kaydetti:
“OHAL ilanına gerek olmaksızın mevcut yasamız var. 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirler. OHAL ilanı ile bölgeden alınması gereken haberlerin vatandaşlara ulaşmasını engelledi. OHAL’de çok geniş yetkiler var. Oysa 7269’uncu karar bunu hallederdi“diye belirtti.
Depremde ortaya çıkan bir diğer durumun ise mülkiyet hakkı olduğunu kaydeden Yılmaz, “Bu binaları inşa eden müteahhitleri, denetleyen sorumlu firmaların, belediye yetkililerin eğer Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nda verilmiş kararlar varsa, bu kararların altına imza koyan bürokratların mutlaka hukuken ve cezai anlamda değerlendirilmesi gerek” dedi.
‘MOLOZLAR KALDIRILMADAN ÖRNEKLER ALINMALI’
Yılmaz, özellikle yeterli müdahalenin yapılıp yapılmadığı konusunda hayatını kaybeden vatandaşların ölüm saatlerinin belirlenmesi gerektiğini söyledi. Molozların kaldırılmadan örneklerin alınması gerektiğini de ifade eden Yılmaz, “Bu devletin orada sorumluluğunun varlığını da ispatlar. Eğer vatandaş depremden 2 gün sonra vefat etmemişse orada yardım çalışmasının ulaşmadığı, vatandaşın kurtarma çalışmalarından yararlanmadığı, devletin varlığından bahsetmek gerekli. Bunlar yapılmıyor” diye konuştu
‘BÖLGEDE CUMHURİYET SAVCILARI YETERSİZ’
Hukuki sürecin hızlı ilerlemesi, ve yurt dışına kaçmaya çalışan sorumlar için hızlı hareket edilmesi gerektiğini vurgulayan Yılmaz, bölgedeki cumhuriyet savcılarının yetersiz olduğunun da altını çizdi. Yılmaz, “Bölgedeki cumhuriyet savcıları yetersiz. HSK kararıyla değişik illerden geçici görevle gönderildiğini biliyorum. Alan çok büyük, hızlı hareket edilmesi gerek. Cumhuriyet başsavcılıkların yurt dışı çıkış yasak kararlarının verilmesi gerek” çağrısında bulundu.
‘MAĞDUR VATANDAŞLARA HUKUKİ YARDIM SAĞLANACAK’
İstanbul Baro Başkanı Filiz Saraç ise, deprem dayanışma masaları kurduklarını ve deprem bölgesindeki barolarla koordineli olduklarını belirterek önemli hususun etkin bir soruşturma olduğunu söyledi. Yaşam hakkı başta olmak üzere tüm temel hakların ihlal edildiği yurttaşlar içinse Saraç, “Mağdur vatandaşlarımızın ceza davaya katılma hakkı vardır. Bu noktada gerekli hukuki yardım sağlanacaktır” dedi.
Suç duyurularından önce delil tespitinin önemli olduğunu vurgulayan Saraç, baro olarak bu husus üzerinde durduklarını söyledi. Saraç, Deprem mağdurlarına ücretsiz destek sorusuna ise, “Bu konuda kendi barolarının adli yardım sistemi üzerinden destek sağlanabileceği gibi, pek çok gönüllü meslektaşımızın da bu konuda istekli olduklarını biliyorum.” ifadelerini kullandı.
