DEM Parti, 11’i il toplam 90 merkezde ön seçim için sandık kurdu. Yaklaşık 5 bin aday adayı DEM Parti’ye başvuruda bulundu. Ön seçimlerin yapılacağı merkezlerde ise yaklaşık 4 bin aday yarıştı. Seçim bölgelerinden en önemli merkezlerden biri de Mersin’in Akdeniz Belediye Eş Başkan adaylığı ön seçimiydi. 4 Kadın ve 4 erkek adayın yarıştığı ön seçim ilk turda 50+1 şartı karşılanmadığı için 2. Turda sonuçlandı. 2’nci turda ise en yüksek oyu Hoşyar Sarıyıldız ve Nuran Aslan oldu.
GENEL DEĞERLENDİRME
DEM Parti Eş Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Rüştü Tiryaki, ön seçimler için yaptığı bir açıklamasında “Yüzde 100 profesyonel bir iş yapmasak da oy pusulasından, zarflara, sayım döküm cetvellerinden il ilçe birleştirme tutanaklarına kadar her şeyi hazırladık” ifadelerini kullandı.
Genel anlamda Akdeniz’de yürütülen ön seçim deneyimi başarılıydı. Fakat bu deneyimin kaybettirdikleri de ön seçimin toplum nezdinde önemsendiğini gösterdi. 2 gün süren ön seçime yurttaşların ilgi ve alakası yoğundu. Akdeniz ilçesinin birçok noktasında vatandaşlar ön seçimi gündemlerine almıştı. Diğer siyasi partilerin aday belirleme konusunda halkın görüşünü almamayı tercih etmesine karşın DEM Parti ön seçim sayesinde halka önemsenme duygusunu yaşattı. Katılımcı demokrasinin önemli mihenk taşlarından olan yerelin tercihi önemli bir adımdı.
Önseçim; 20’nci yüzyılın başında Amerika’da seçimlerdeki adayları merkezi siyasi elitler yerine tabanı daha doğrudan temsil ettiği öngörülen delegeler aracılığıyla belirlenmesi amacıyla faaliyete geçmiş ve halen uygulanmaya devam ediliyor.
DEM PARTİ’NİN ÖN SEÇİMİ: GETİRDİKLERİ, GÖTÜRDÜKLERİ, ELEŞTİRİLER, ÖVGÜLER..
Öncelikle DEM Parti Genel Merkezi’nin belediye başkan adaylarını belirleme hakkını doğrudan halka bırakması cesaret işidir. Fakat gel gör ki mevcut süreçte ekonomik ve politik anlamda dar alana sıkışmış yurttaşların politik bilinçlerinin ön seçimde karar alma, seçme, fikir üretme konusunda yeterli olmadığı kanısındayım. 2023 genel seçimlerde muhalefetin yetersizliği, beceriksizliği toplumu kendi iç dünyasına hapsetti. Umudunu yitirmesine, siyasete ilgisini bitirdi. Bu bir genel değerlendirme olmakla beraber ön seçime girecek adayların kendilerini ifade etme, propaganda, tanıtım konusunda çekinceleri de halkın bilgi sahibi olamamasında da etkili oldu. Çünkü DEM Parti geleneğinde göreve talip olmak sıcak karşılanmazken adayların da kafalarını karıştırdı. Diğer partiler gibi bilbordlara koca koca reklamlar veremediler, delegelere kendilerini anlatma fırsatları da pek olmadı.
Ön seçim başlamadan önce kısa ve sınırlı sürede kendilerini iyi anlatabilen, delegeleri etkileyebilen isimler avantaj kazandılar. Ön seçim her ne kadar bir düğün salonunda gerçekleşmiş olsa da delegelerin oy kullanmalarını etkileyen olumsuz durumlar yaşanmadı. Gizli oy açık sayım şeklinde yapılan seçimler şeffaftı. Adayların birbirine yaklaşımları ve delegelerin adaylara yaklaşımları gayet sıcak ve heyecanlıydı.
Öte yandan başta söyleyeceklerimi sonda söylemeliyim ki sadece bu konuya önem gösterenlerin, kafa yoranların veya DEM Parti yöneticilerinin ön seçimden ne gibi dersler çıkarabileceklerini rahatça anlatabilmeliyim. Öncelikle Akdeniz’de yapılan ön seçimde hem delege belirlenmesinde hatalar vardı hem de ilçe geneli DEM Parti’nin aldığı oy oranına göre delege sayısı yetersizdi. Tabi kısıtlı sürede yapılan bu hazırlık bu haliyle de değerliydi. Delege belirlenme konusunda özellikle 2023 seçimlerinde görev almış müşahitlerin olması tartışma konusuydu. Birçok delegenin ön seçime giren adaylar hakkında pek bilgisi yoktu. Öte yandan belirlenen yaklaşık 1.400 delegeden ilk gün 737, ikinci gün 833 kişinin katılması da tatmin edici değildi. Teknik anlamda yapılan hazırlıkların (salon düzeni, sandıkların işleyişi, sayımı, kitlenin yönetilmesi vb.) ilçe yönetiminin çalışmaları başarılıydı.
Önem verdiğim konuları sıralamak gerekirse; milyonlarca üyesi olan AK Parti’nin temayülüne 160 bin olmasına karşın DEM Parti’nin 100 bine yakın kişiyle katılması başarıdır. İlk olmasından kaynaklı bazı sorunlar öngörülemedi. Öncelikle 50+1 kriteri hemen hemen birçok noktada seçimi 2’nci tura götürdü. Keza Akdeniz’de de bu oldu. DEM Parti 2’nci turu demokrasinin önemli bir ayağı görse de manipülasyona ve tartışmalara kapı araladı. Örnek olarak, adayların ikinci turda daha hırçın olmasına neden oldu. 2’nc, tur toplum arasında aşiretçilik, ailecilik, hemşehricilik çelişkisinin derinleşmesine neden oldu. Doğal olarak adaylar üzerinden taraftarlık sorununu yarattı. DEM Parti gibi iktidarın her an hedefinde olan bir partinin ön seçimlere yönelik açık veya gizli müdahalelerin olacağını öngörmesi lazımdı. İş dünyasından dini çevrelerin, çeşitli siyasi kliklerin ön seçimde boş durmayacağını ve buna yönelik çalışmalar yapması gerekirdi. Kazanan adayların delegelerin oylarıyla kazandı fakat ön seçimin yönlendirmelere karşın alabileceği tedbirler de işlevsel olmayacaktı. Bu gibi sorunlar ve her şeyin yazılmayacağı konular, DEM Parti geleneğinin karşı olduğu toplumsal çelişkilerin gün yüzüne çıkmasına sebep oldu. Küskünlük, kırılganlık, karşı cephecilik, açık taraftarcılık gibi bir takım problemlerini beraberinde getirdi.
