Barış Gazeteciliği Nedir?

Demokrasinin toplumsal hayatta etkin olabilmesi için öncelikle uzlaşı kültürü ve toplumsal iletişimin yerleşik olması gerekmektedir. Kutuplaşmanın gün geçtikçe yükselişe geçtiği toplumlarda basına düşen görev toplumsal uzlaşıyı inşa etmektir.

Toplumsal iletişimin köreltildiği, dezenformasyonun etkin kılındığı, demokrasinin rafa kaldırıldığı, çatışma ve şiddetin arttığı toplumlarda basın kullandığı dili ve yaptığı haberlerde kamusal faydayı düşünerek çalışmalı. Çatışma ve şiddeti kaybet-kazan şeklinde topluma duyurduğu vakit var olan öfke veya yılgınlığın artmasını sağlar. Barış gazeteciliği ise çatışma ve şiddet haberlerini kazan-kazan şeklinde topluma ulaştırdığı vakit toplum çatışmanın zarar ve yıkım getirdiğini fark edip barışı savunur hale gelir.

Medya patronlarının reklam gelirleri yahut ticari ilişkileri ve uyanık/çıkarcı gazetecilerin kamusal faydayı göz ardı edip çatışma ve şiddet haberlerini abartarak ve körükleyerek vermesi toplumsal kutuplaşmayı arttırdığı gibi barışın önünü keser hale gelir. Toplumsal öfke, kutuplaşma, umutsuzluk, korku gibi toplumsal ilişkileri yaşanmaz kılan sorunları rehabilite edebilecek , demokrasinin toplumsal işlevini etkin kılacak anahtar barış gazeteciliğinde saklıdır. Tabi bu anahtarın kullanılmaması birçok sorunu beraberinde getirir. Barış gazeteciliği çatışmayı ve şiddeti körüklemeye değil çözüm üretmeye yönelik yöntemler geliştirir. Barış gazeteciliği çatışma ve şiddet dönemlerinde herhangi bir tarafın sözcüsü değil doğruluk/hakikatin tarafındadır. Yani kaybeden yahut kazanan taraf değil çatışma ve şiddetin kamusal etkisini objektif bir şekilde topluma haber verir. Çatışmanın sebep olduğu yıkımı, insanların mağduriyetini araştırır, çatışmaya yol açan sebeplerin/gerekçelerin doğruluğunu araştırır ve çatışmayı bitirecek çözümler üretir.
Barış gazeteciliği kullandığı tanımlamaların topluma olan etkilerinin bilincindedir. Barış gazeteciliği tek taraflı propagandaya alet olmadan kamu yararına yönelik çözümler üretebilmeli ve gerçeğin peşine düşmelidir. Haberi siyasilerin ağzından yazmak propagandaya farkında olmadan katılmaktır.

Gerçeğin manipüle edilmesine, savaş gazeteciliğinin ön plana çıkmasına neden olur. Siyasilerin kullandığı sözler çatışmayı ve toplumsal kutuplaşmayı yeniden üretir. Bu da gerçeklerin topluma ulaşmasını engeller, toplum çatışma ve şiddeti hayatın bir parçası olarak görür. Akabinde toplumsal barış ve uzlaşının inşa edilmesi de gittikçe zorlaşır.

Sabri Borak

sabri.borak@gmail.com